Περίπατος ευαισθητοποίησης για τον Ποδονίφτη

Το 1995, με απόφαση του Συμβουλί-
ου Επικρατείας, σταμάτησαν τα έργα
εγκιβωτισμού του ρέματος του Ποδο-
νίφτη, γιατί αυτά ευθύνονταν σε μεγά-
λο βαθμό για τις σοβαρές καταστρο-
φές αλλά και τα ανθρώπινα θύματα
που προκλήθηκαν από την πλημμύρα
του ποταμού το 1994. Σήμερα, 23 χρό-
νια μετά, κατά μήκος των 800 μέτρων
φυσικής κοίτης που διασώθηκαν με
εκείνη την απόφαση, λίγες εκατοντά-
δες μέτρα από την Εθνική Οδό και τη
γραμμή του ΗΣΑΠ, ακμάζει μια μικρή
όαση με λογής λογής φυτά και ζώα.
Ευκάλυπτοι και φοίνικες, αυτοφυείς
τουλίπες και ορχιδέες, ορνιθόγαλα,
μαυρομάτες και άρτηκες, σταχτοσου-
σουράδες, κοκκινολαίμηδες και φρύ-
νοι. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί από
την πολιτεία ως ιδιαίτερου περιβαλλο-
ντικού ενδιαφέροντος (ΦΕΚ 281Δ/23-
3-93) και τυγχάνει προστασίας από
το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Δυστυχώς
όμως η Περιφέρεια Αττικής, αυτά τα
τελευταία 800 μέτρα φυσικής κοίτης,
σχεδιάζει να τα μετατρέψει σε τσιμε-
ντένιο ανοιχτό αγωγό ομβρίων, όπως
είναι το ποτάμι απ’ τη γέφυρα της οδού
Χαλκίδος και κάτω.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η παραρε-
μάτια ζώνη πρασίνου του Ποδονίφτη,
πέρα από την περιοχή των 800 μέτρων
που αναφέρθηκε προηγούμενα, συ-
νεχίζεται για άλλα 800 μέτρα ανάντη,
έως τα νότια όρια του Άλσους της Νέας
Φιλαδέλφειας, αλλά και κατά μήκος
του παραποτάμου του Γιαμπουρλά,
που ρέει βορειότερα για 400 μέτρα πε-
ρίπου στη φυσική του κοίτη. Έτσι δια-
σώζεται μια μοναδικής αξίας πράσινη
ζώνη με μήκος 3 χιλιόμετρα και έκτα-
ση 520 στρέμματα περίπου, με σημα-
ντική επιρροή στο μικροκλίμα και την
ποιότητα του περιβάλλοντος στην ευ-
ρύτερη περιοχή.
Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙ
ΤΟ ΤΣΙΜΕΝΤΩΜΑ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 800 Μ.
ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΔΟΝΙΦΤΗ.
ΘΑ ΤΟΥΣ ΑΦΗΣΟΥΜΕ;
Αγνοώντας προκλητικά όλα τα παραπάνω η Περιφέρεια Αττικής, επιλέγει την χειρότερη, καταστροφικότερη και πιο παρωχημένη σχέση που μπορεί να έχει η οργανωμένη πολιτεία με τα υδάτινα ρεύματα, το τσιμεντάρισμα της κοίτης και των πρανών του τελευταίου εναπομείναντος σε φυσική μορφή τμήματος του Ποδονίφτη. Η περιβαλλοντική καταστροφή που θα επιφέρει αυτό το έργο στο φυσικό τοπίο της ρεμάτιας ζώνης του γίνεται εύκολα αντιληπτή, αρκεί κάποιος να επισκεφθεί το τμήμα κατάντη της οδού Χαλκίδος που έχει ήδη τσιμεντοποιηθεί – αλλά και το πρόσφατο έργο της Περιφέρειας στο ύψος της οδού Εράτωνος, όπου στα πλαίσια μιας «προσωρινής λύσης» για την αποκατάσταση μιας τοπικής και πολύ περιορισμένης διάβρωσης της όχθης του ρέματος, αυτή «επενδύθηκε» με εκατοντάδες τόνους συρματοκιβώτια.
Το έγκλημα της τσιμεντοποίησης
Το προγραμματιζόμενο έργο τσιμεντοποίησης του Ποδονίφτη συνιστά έγκλημα, όχι μόνο σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, της αισθητικής του τοπίου, αλλά και της ποιότητας ζωής και ασφάλειας των πολιτών. Έχει μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη χλωρίδα και πανίδα του ρέματος, στο μικροκλίμα της περιοχής, την ατμόσφαιρα, τον υπόγειο υδροφορέα και την αντιπλημμυρική προστασία των πολιτών για τους ακόλουθους λόγους:
1.
Ο τσιμεντένιος αγωγός όπως εμφανίζεται στη μελέτη του έργου έχει μικρότερη διατομή από τη φυσική κοίτη και κατά συνέπεια μπορεί να διευθετήσει λιγότερο νερό. Οι μαίανδροι ως φυσικές ζώνες εκτόνωσης και συγκράτησης του νερού, η υφιστάμενη βλάστηση που επιβραδύνει την ταχύτητα του και η χωμάτινη κοίτη του από την οποία μέρος των ροών καθιζάνει στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, ακυρώνονται. Αντιθέτως στις φυσικές κοίτες είναι εξαιρετικά σπάνιο να δούμε εικόνες σαν αυτές που είδαμε πρόσφατα στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο.
2.
Η Περιφέρεια επιχειρεί την οριοθέτηση του ρέματος όχι με βάση κάποια μελέτη του πλημμυρικού κύματος (δηλαδή πού μπορεί να φτάσει το νερό σε περίπτωση πλημμύρας), αλλά σύμφωνα με τη διαμορφωμένη κατάσταση στα πρανή από τα υφιστάμενα κτίσματα και κατασκευές που έχουν εισβάλλει στη παραρεμάτια ζώνη. Πολλά απ’ αυτά είναι παντελώς αυθαίρετα αλλά δεν εκκινεί τη διαδικασία απομάκρυνσή τους. Τα πρόσφατα γεγονότα στη Μάνδρα μας προϊδεάζουν για το τι συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις.
3.
Στην μελέτη του έργου τσιμεντοποίησης της κοίτης του Ποδονίφτη, η περιγραφή του φυσικού τοπίου και των οικοσυστημάτων της επίμαχης περιοχής είναι εξαιρετικά προβληματική. Δεν υπάρχει σαφής καταγραφή των δένδρων που θα κοπούν (είδος, μέγεθος, ηλικία) και αποκρύπτεται ότι θα αποψιλωθούν τουλάχιστον 150 δένδρα ύψους 12-20 μέτρων. Για τα πουλιά η μελέτη προβλέπει ότι … θα πάνε αλλού ενώ για την υπόλοιπη πανίδα, σιγή ασυρμάτου.
4.
Δεν εξετάζονται καθόλου οι ιστορικοί χάρτες και οι αεροφωτογραφίες του πρώτου μισού του προηγούμενου αιώνα, έτσι ώστε να εκτιμηθεί
ορθά ο ζωτικός χώρος του ποταμού, να εντοπιστούν οι αυθαίρετες επεκτάσεις και χρήσεις εντός του και να προσδιοριστούν οι πλημμυρικές του ζώνες.
5.
Αποσιωπάται επιμελώς ότι η υδρολογική λεκάνη του Ποδονίφτη έχει μειωθεί κατά τα ¾ περίπου μετά την κατασκευή της Αττικής Οδού, λόγω εκτροπής των ομβρίων υδάτων πάνω από αυτή προς το ρέμα της Ραφήνας. Κατά συνέπεια είναι λανθασμένες και φυσικά υπερδιαστασιολογημένες όλες οι αναφορές στη μελέτη της Περιφέρειας περί κινδύνου πλημμύρας.
6.
Το έργο της τσιμεντοποίησης της κοίτης του του Ποδονίφτη, αντίκειται στα προβλεπόμενα στο Ν. 4014/11 περί ύπαρξης περιβαλλοντικού ισοζυγίου σε όλα τα εκτελούμενα έργα. Συνάμα, είναι παγκόσμια πρωτοτυπία το αναφερόμενο στη μελέτη ότι η τσιμεντοποίηση του ρέματος και η καταστροφή της ρεμάτιας και παραρεμάτιας χλωρίδας δεν συνιστά δυσμενή επίδραση στις κλιματολογικές παραμέτρους και τα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
7.
Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι ένα τέτοιο έργο είναι αναγκαίο, είναι ακατανόητο γιατί προαποκλείστηκε από την μελέτη το σενάριο της διευθέτησης του ρέματος με χωμάτινη κοίτη, που να συνάδει με τις αντίστοιχες αντιλήψεις που κυριαρχούν στο διεθνές πλαίσιο και που προβλέπει πλέον και η ελληνική νομοθεσία.
Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι η μελέτη της Περιφέρειας περιορίζεται σε ευχολόγια σχετικά με την περιβαλλοντική αποκατάσταση και δεν εμφανίζει στον προϋπολογισμό του έργου σχετικό κονδύλι. Κάτι ανάλογο δηλαδή με το εγκιβωτισμένο από τη δεκαετία του ’90 τμήμα του, κατάντη της λεωφόρου Αχαρνών.
Αντιπροτείνουμε:
•
Τα αντιπλημμυρικά έργα οφείλουν να δίνουν περισσότερο χώρο στα ποτάμια και όχι να τα περιορίζουν. Να αναβαθμίζουν τις περιοχές διέλευσης και να τις αναδεικνύουν αισθητικά και όχι να τις τσιμεντοποιούν και να τις καταστρέφουν.
•
Έργα συγκράτησης του νερού της βροχής σε όλο το μήκος της υδρολογικής λεκάνης, από τις πηγές στο βουνό έως τις εκβολές: αναδασώσεις, φράγματα μικρής κλίμακας και κόστους με φυσικά υλικά, παραποτάμια πάρκα ανάσας και ασφαλούς εκτόνωσης των πλημμυρικών φαινομένων, σταθεροποίηση πρανών με φυτεύσεις, υδροσπορά κλπ.
•
Απαλλοτριώσεις οικοπέδων και καθαιρέσεις κτισμάτων που βρίσκονται εντός των φυσικών οριογραμμών (βάσει πλημμυρικού κύματος κι όχι υφιστάμενων κτισμάτων) του ρέματος, με αποζημίωση νόμιμων δικαιούχων και απομάκρυνση οχλουσών χρήσεων.
•
Αμεσα διεύρυνση των ρεμάτιων και παραρεμάτιων ζωνών και φυτεύσεις.
•
Υδατοπερατές επιστρώσεις στους δρόμους πέριξ του ρέματος.
•
Έργα και μέτρα αποτροπής της ρύπανσης ώστε το ποτάμι να ρέει καθαρό και χωρίς να αναδύονται οσμές.
Συμπερασματικά
Με νωπές ακόμη τις μνήμες από τη τραγωδία στη Μάνδρα, το έργο αυτό έχει ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, του κοινωνικού συμφέροντος, της αισθητικής του φυσικού τοπίου αλλά και της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας. Το έργο «Διευθέτηση ρέματος Ποδονίφτη από τη Γέφυρα της οδού Χαλκίδος έως την οδό Εράτωνος» που σχεδιάζει η Περιφέρεια Αττικής πρέπει να εγκαταλειφθεί. Αντιθέτως οφείλει στους πολίτες να ενεργοποιηθεί, ώστε να καταστεί ο Ποδονίφτης ένα ανοιχτό, καθαρό και προσβάσιμο ρέμα, χωρίς να θίγεται το ρεμάτιο και παραρεμάτιο φυσικό τοπίο.

Ομάδα Ποδονίφτης SOS / Ποδονίφτης, ρεύμα κριτικής των καιρών και δράσης / Π – Χώρος Κινημάτων, Αλληλεγγύης & Πολιτισμού- Πατήσια / Λαϊκή συνέλευση Ν. Φιλαδέλφειας – Ν. Χαλκηδόνας / Αυτοδιαχειριζόμενο Κοινωνικό Ιατρείο-Φαρμακείο Ν. Φιλαδέλφειας-Ν. Χαλκηδόνας-Ν. Ιωνίας και γύρω περιοχών / Κίνηση Αλληλεγγύης Πατησίων 5ης Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Αθηναίων / Κοινωνική Κουζίνα «Ο Άλλος Άνθρωπος» Πατησίων
επικοινωνία: podoniftis-sos@googlegroups.com